امنیت نرمافزار تنها به ابزارهای فنی محدود نمیشود، بلکه یک فرهنگ است. اولین و مهمترین گام برای تضمین امنیت، آموزش تیم توسعه است. همه اعضای تیم، از توسعهدهندگان تا مدیران پروژه، باید با اصول اولیه امنیت نرمافزار آشنا باشند. آنها باید از تهدیدات رایج مانند تزریق SQL، اسکریپتنویسی بین سایتی (XSS) و آسیبپذیریهای امنیتی آگاه باشند. برگزاری کارگاههای آموزشی، اشتراکگذاری منابع و ترویج یک فرهنگ امنیتی در تیم، به آنها کمک میکند تا از همان ابتدا نرمافزارهای امنتر بنویسند.
یکی از سادهترین و مؤثرترین راهکارها برای جلوگیری از حملات امنیتی، اعتبارسنجی دقیق ورودیها و خروجیها است. هر دادهای که از کاربر دریافت میکنید (مانند اطلاعات فرمها) باید به دقت اعتبارسنجی و پاکسازی شود تا از تزریق کد مخرب جلوگیری شود. به عنوان مثال، اگر یک فیلد فقط باید شامل اعداد باشد، باید اطمینان حاصل کنید که کاربر فقط اعداد را وارد میکند و از ورود کاراکترهای دیگر جلوگیری کنید. همچنین، دادههایی که به کاربر نمایش میدهید نیز باید پاکسازی شوند تا از حملات XSS جلوگیری شود. این کار به سادگی میتواند بسیاری از آسیبپذیریهای رایج را برطرف کند.
مدیریت صحیح رمزهای عبور و احراز هویت یکی از ستونهای اصلی امنیت نرمافزار است. هرگز نباید رمزهای عبور را به صورت متن ساده (Plain Text) در دیتابیس ذخیره کنید. در عوض، باید از الگوریتمهای هشینگ (Hashing) قوی مانند bcrypt برای ذخیره رمزهای عبور استفاده کنید. همچنین، استفاده از احراز هویت چندعاملی (MFA) میتواند امنیت حسابهای کاربری را به شدت افزایش دهد. برای احراز هویت کاربران، از فریمورکهای استاندارد و معتبر استفاده کنید و از ساخت سیستم احراز هویت از پایه خودداری کنید.
ابزارهای تحلیل کد میتوانند به شما کمک کنند تا آسیبپذیریهای امنیتی را در مراحل اولیه توسعه شناسایی کنید. ابزارهای تحلیل کد استاتیک (SAST) کد منبع شما را بدون اجرای آن بررسی میکنند و آسیبپذیریهای احتمالی را گزارش میدهند. ابزارهای تحلیل کد دینامیک (DAST) نرمافزار شما را در حین اجرا آزمایش میکنند و نقاط ضعف امنیتی را پیدا میکنند. ادغام این ابزارها در فرآیند CI/CD (Continuous Integration/Continuous Deployment) به شما امکان میدهد تا به صورت خودکار امنیت نرمافزار خود را بررسی کرده و باگها را قبل از انتشار برطرف کنید.
رمزگذاری دادهها (Encryption) در دو حالت، در حین انتقال (In-transit) و در حالت سکون (At-rest)، حیاتی است. برای دادههای در حال انتقال، باید از پروتکل HTTPS استفاده کنید تا ارتباط بین کاربر و سرور رمزگذاری شود. برای دادههای در حالت سکون (در دیتابیس یا سرور)، باید از رمزگذاری استفاده کنید تا حتی در صورت سرقت دیتابیس، اطلاعات غیرقابل خواندن باقی بمانند. همچنین، باید مدیریت دسترسیهای کاربران را به درستی انجام دهید. کاربران و سیستمها باید فقط به منابعی دسترسی داشته باشند که برای انجام وظایف خود به آنها نیاز دارند. این رویکرد به حداقل رساندن دسترسی (Principle of Least Privilege) به شما کمک میکند تا از آسیبپذیریهای داخلی جلوگیری کنید.